የለውጥ አመራር የሚባለው የኢህአዴግ ክፋይ ቡድን በዋናነት ከብአዴን አቶ ገዱ፣ ከኦህዴድ አቶ ለማ እንደሚመሩት ሲነገር ቆይቷል፡፡ይህ ቡድን ተባብሮ የህወሃትን የበላይነት እንዳስወገደው ሁሉ በከባድ ችግር ውስጥ ያለችውን ሃገር እጣ ፋንታም እንደዛው ተባብሮ መልክ ያስይዛል የሚል ተስፋ ተጥሎበት ነበር፡፡በዚህ ረገድ ከፍ ያለ ተስፋ የተጣለባቸው አቶ ለማ መገርሳ ነበሩ፡፡ምክንያቱም ህወሃት ሊወድቅ ገደድ ገደድ ሲል ባህር ዳር ድረስ ተጉዘው ያለ ኢትዮጵያዊ ብሄርተኝነት እንደማይሆንላቸው ሲወተውቱ ስለነበር ነው፡፡ከባህርዳሩ ጉዞ መልስም ቢሆን እኩልነት የሰፈነባት ሃገር ለሚፈልገው አብዛኛው ዜጋ ጆሮ የሚጥሙ የዘመናዊ ፖለቲካ ቅመሞችን የያዙ ንግግሮች ሲናገሩ ሰንብተዋል፡፡ቃል በተግባር ሲፈተሽ ግን አቶ ለማ ሌላ ሰው ሆነው ተገኙ፡፡በአደባባይ የተናገሩለት የኢትዮጵያዊነት ሱስ ተገዳዳሪን አደንዝዘው የኦሮሞ የበላይነትን ወደ ማስፈኛው መንገድ የሚያዘግሙበት ብልሃት እንደሆነ እየተገለጠ መጣ፡፡
በሃገሪቱ ዋነኛ ስልጣናት ላይ ኦሮሞን በመኮልኮል የተጀመረው የበላይነት አምሮት ዝንባሌ የአዲስ አበባ ወጣቶችን ያለምክንያት ለቃቅሞ በማሰር ተፋፋመ፡፡በአንፃሩ ቄሮ ከነፍስ ማጥፋት እስከ ሌላ የሚደርስ ህገወጥነት ሲያሳይ ዝምታን በመምረጥ የለማ ቡድን ወዴት ዘመም ዘመም እያለ እንደሆነ አስመሰከረ፡፡ይህ ሁሉ ሲሆን ቸኩሎ ያመነው ኢትዮጵያዊ ብሄርተኛ እነ ለማን መውቀስም ሆነ ቃላቸውን በማጠፍ መጠርጠሩን አልፈለገም ነበር፡፡ከዚህ ይልቅ አንዳች አክራሪ ሃይል አስቸግሯቸው ይህን ሁሉ እያስደረጋቸው እንሆነ ነበር የታሰበው፡፡ሆኖም እውነት እና ንጋት እያደር ጠርቶ በብዙ የታመኑት አቶ ለማ እና ዶ/ር አብይ የኦሮሞ ተወላጆችን ሰብስበው፣በተዘጋ በር ውስጥ ጎን ለጎን ተቀምጠው የተናገሩት ንግግር ቪዲዮው ወጥቶ ሲታይ ለወደፊቱ ጭምር መተማመንን የሚፈታተን ነገር ተከሰተ፡፡የአቶ ለማ እውነተኛ ፍላጎት ታየ፣ተሰማ፡፡በዚህ ያዘነው አማኙ ህዝብ ከኦዴፓ ላይ አይኑን አንስቶ ሌሎች የፖለቲካ ሃይሎች ለዚህ የኦዴፓ የበላይነት አምሮት የሰጡትን ምላሽ፣ይህን አደገኛ አካሄድ ለመግታት ያደረጉትን ጥረት ማጤን ጀመረ፡፡ከነዚህ የፖለቲካ ሃይሎች አንዱ ለውጥ ለማምጣት ከአቶ ለማ ኦዴፓ ጋር አብሬ ሰርቻለሁ የሚለው በአቶ ገዱ የሚመራው አዴፓ ነው፡፡
አዴፓ በቀድሞወ ስሙ ብአዴን ስልጣን ላይ ለወጣ ቡድን በማደግደግ የሚታወቅ ታሪክ አለው፡፡የለውጥ አመራር መሪ የተባሉት አቶ ገዱም የዚህ ችግር አንደኛ ተወቃሽ ነበሩ፡፡ህወሃትን በአዴፓ የሚተካው ትግል ሲደረግም የተደረገው ለውጥ የትግሬ መኳንንትን የበላይነት ስልጣን በተራቡ የኦሮሞ መኳንንት የበላይነት እንዳይተካ ስጋት ነበር፡፡”ይህን ስጋት የማስወገዱ የፖለቲካ ጨዋታ አዋቂነት አቶ ገዱ በሚመሩት አዴፓ ዘንድ አለ ወይ?” የሚለው ዋና ጥያቄ ነበር፡፡ለዚህ ጥያቄ አወንታዊ መልስ ማግኘት የሚሻው ዜጋ ሁሉ የአደፓን ብልህ እና ጠንካራ የፖለቲካ ሃይልነት አጥብቆ ይሻ ነበር፡፡ሆኖም የአቶ ለማ ኦዴፓ ህወሃት ለሃያ ሰባት አመት ሰርቶ ያመጣውን ፍፁም የበላይነት በሁለት ወር ውስጥ እውን ሊያደርግ ሲራወጥ የአቶ ገዱ አዴፓ እንደ ገራም የቤት እንስሳ ዝም ብሎ ከማየት ውጭ ያደረገው ነገር ቢኖር አዲስ አበባ የነዋሪዎቿ መሆኗን የሚናገር ቀላጤ መፃፍ ብቻ ነው፡፡ይህ የኦዴፓ ዝግተኛ ፖለቲካዊ አካሄድ ሁሉን ነገር በቁጥጥሩ ስር ለማድረግ እየሰገረ ያለውን የኦዴፓን ሽምጥ ግልቢያ መከተል የማይችል እጅግ በጣም ቀርፋፋ አካሄድ ነው፡፡
የአቶ ገዱ ኦዴፓ በፍዘት በሚያስተውለው የፖለቲካ ሜዳ ኦዴፓ “ነገ የለም” የተባለ ይመስል ሁሉን ነገር ዛሬውኑ የራሱ ለማድረግ ትንፋሽ እስኪያጥረው እየተራወጠበት ይገኛል፡፡ አዲስ አበባን ጠቅልሎ ወስዶ የጨፌ ኦሮሚያ ገባር ሊያደርግ ይፈልጋል፣ ይህ እስኪረጋገጥ ደግሞ አዲስ አበባ አንድ ኢንች መሬት እንኳን ከኦሮሚያ ወስዳ ቤት እንዳትገነባ ይከላከላል፣ ከስንት አመት በፊት በራሱ ጭምር ስምምትን የተሰራን የጋራ መኖሪያ ቤት የኦሮሞ መሆን አለበት ሲል ይሟገታል፣ ወዲያው ደግሞ ወደ ክልሌ እንዳትሰፋ እያለ የሚከለክላትን አዲስ አበባን መምራት ያለበት ኦሮሞ ነው ሲል የትንሽ ከተማ ከንቲባ ስቦ አምጥቶ እላዋ ላይ ይሾማል፡፡በአዲስ አበባ የሚደረገው ነገር ሁሉ የኦሮሞን ህዝብ ጥቅም ያገናዘበ መሆን አለበት ሲል ይፎክራል፡፡ከጭናግሰን ቆላ የተፈናቀሉ ኦሮሞዎችን በብርዳማው አዲስ አበባ አምጥቼ አሰፍራለለሁ ይላል፡፡
ኦሮሞ አዲስ አበባን ያስተዳድር፣ከየትም ዳርቻ ያለ ኦሮሞ ተፈጥሯዊ ባልሆነ የገጠር-ከተማ ፍልሰት አዲስ አበባ መጥቶ ይግባ፣በአዲስ አበባ የሚደረገው ነገር ሁሉ የኦሮሞን ፍላጎት ያገናዝብ እያለ ሲል የአዲስ አበባ ባለቤት የኦሮሚያ ነች ማለቱ ነው፡፡ይህን ባለበት አፉ ደግሞ አዲስ አበባ ወደ ኦሮሚያ መስፋት የለባትም ሲል በተቃራኒው ቆሞ ይገኛል፡፡አዲስ አበባ የኦሮሞ ከሆነች ከተማዋ ወደ ኦሮሚያ አንድ ኢንች መስፋት የለባትም ብሎ መሞገት እጅግ ግራ አጋቢ ፍላጎት ነው፡፡
ሳያስበው ስልጣን እጁ ላይ የወደቀው የኦቶ ለማ/አብይ ኦዴፓ እንዲህ የሚያቅበጠብጠው ምኞቱን ከስር ከስር የሚያቃልልበት ስልጣን አግኝቶ ስለማያውቅ አሁን ድንገት ስልጣን ሲያገኝ የቱን ዕለቱን አድርጎ የቱን እንደሚያሳድር እንኳን ስለጠፋው ነው፡፡ይህን ፖለቲካዊ መንቀዥቀዥ አደብ የሚያስይዝ ከበድ ያለ የፖለቲካ ሚዛን ያለው አካል ያስፈልጋል -ይሄውም አዴፓ ሊሆን ይችላል፡፡ይህን የአዴፓ አመራሮች ቆይተውም ቢሆን ተረድተዋል፡፡ በመሆኑም አቶ ገዱ ይህን ሚና እንዲጫወቱ ከአዴፓ ካድሬዎች ግፊት ሳይበረታባቸው አልቀረም፡፡ለዚህ ምስክሩ ከሰሞኑ በአቶ እንዳወቅ አብጤ ሰብሳቢነት የአዴፓ ምሁራ ስብሰባ ሲካሄድ መሰንበቱ ነው፡፡
የግፊቱ መበርታት የአቶ ገዱን ፍዝ የፖለቲካ እርምጃ ከመውቀስ ጋር የተዳበለም ሊሆን ይችላል፡፡የአቶ ገዱ ዝግተኛ አካሄድ በኦህዴድ በኩል እንደሚወደድ ትናንት ዶ/ር አብይ አህመድ ባህርዳር ላይ ድንገት ተከስተው የተናገሩት ንግግር ያሳብቃል፡፡ከኦህዴድ ጋር በአንድ ልሳን እያወራ ያለው አቶ ጃዋር መሃመድም ዶ/ር አብይን ተከትሎ ያለወትሮው አቶ ገዱን እያሞካሸ ይፅፍ ይዟል፡፡ዶ/ር አብይ እንደውም ለአቶ ገዱ የፌደራል ስልጣን እንዳዘጋጁላቸው ጠቆም የሚያደርግ ንግግር አክለዋል፡፡የበላይነታቸውን ለማፅናት እንደ መንግስትም እንደ አክቲቪስትም ተባብረው እየሰሩ ያሉት የኦሮሞ ልሂቃን አቶ ገዱን የሚያሞካሹት አቶ ገዱ የሚባለውን ያህል የፖለቲካ አዋቂ ሆኖ ላይሆን ይችላል፡፡ይልቅስ የአቶ ገዱ ፍዝ አካሄድ ለተጣደፈው የበላይነት ጉዟቸው እንቅፋት ያልደቀነ ስለሆነ ነው፡፡
“በፈቃዳቸው ስልጣን አስረከቡ” የተባሉት አቶ ገዱ ስልጣን ለመልቀቅ ያስገደዳቸው ድጋሜ የማንንም የበላይነት ተሸክሞ መኖር የማይሻበት የብስለት ደረጃ ላይ የደረሰው የአዴፓ ካድሬ ግፊት መሆኑን መገመት አያዳግትም፡፡ኦህዴድ ወደ የበላይነት እና አምባገነንነት የሚደርገውን ጉዞ፣የትግራይ ክልል የሚያደርገውን ድንፋታ እና የጦር ቱማታ ዝም ብሎ የሚያየው የአቶ ገዱ ዳተኛ አካሄድ ለአዴፓም ሆነ ለኢትዮጵያ ፖለቲካ አደገኛ ነገር ይዞ የሚመጣ ውጤት ይኖረዋል፡፡ይህን አደገኛ አካሄድ ልጓም የሚያስይዝ አዲስ አመራር ማስፈለጉም ሳይሆን አይቀርም ዶ/ር አምባቸውን ወደ ስልጣን ያመጣቸው፡፡ዶ/ር አምባቸው ለዚህ ብልሃት ያለው ፖለቲካዊ አካሄድ ትክክለኛው ሰው ናቸው አይደሉም? የሚለውን በእርግጠኝነት ለመናገር አሁን ጊዜው ባይሆንም አንዳንድ ነገሮችን ማንሳት ግን ይቻላል፡፡
የለማ/አብይ መንግስት ስልጣን በተረከበት ሰዓት ዶ/ር አምባቸው የንግድ እና እንዱስትሪ ሚኒስትር ነበሩ፡፡ዶ/ር አብይ ወደ ስልጣን ሲመጡ ግን ከዚህ ወንበር እንዲነሱ ሆኗል፡፡ዶ/ር አምባቸው በተነሱበት ወንበር የተቀመጡት ደግሞ ተጋዳሊት ፈትለወርቅ ገ/እግዚብሄር(ሞንጆሪኖ)ናቸው፡፡ሰው በሰው ሲተካ አንድም ተተኪው ከቀዳሚው ይሻላል ተብሎ፤ ሁለትም ለፓርቲያዊ የስልጣን ቅርምት ነው፡፡ ሞንጆሪኖ ከዶ/ር አምባቸው የተሻሉ ሰው ሆነው በወንበሩ ተቀምጠው ከሆነ ደግ ቢሆንም በኢህአዴግ ቤት ይህን መጠበቅ አስቸጋሪ ይመስለኛል፡፡
የሆነ ሆኖ ዶ/ር አምባቸው ከሚኒስትርነት ተነስተው ብዙም ፖለቲካዊ ጉልበት በሌለው የአማካሪነት ቦታ ላይ መቀመጣቸው በአዴፓ ካድሬዎች እና ደጋፊዎች ዘንድ ጉም ጉም ፈጥሮ ነበር፡፡በዚህ ላይ ዶ/ር አምባቸው የአዲስ አበባ ከንቲባ ተደርገው ሊሾሙ እንደሆነ ከተወራ በኋላ ቀረ፡፡ይባስ ብሎደግሞ ብአዴኗን ምክትል ከንቲባ ወ/ሮ ዳግማዊት ሞገስ ከምክትል ከንቲባነት ተነስተው እምብዛም ፖለቲካዊ ተፅዕኖ ለማምጣት በማያስችለው የትራንስፖርት ሚኒስትርነት ቦታ ላይ ተመደቡ፡፡ይህ ሁሉ ነገር ሲያያዝ ኦዴፓ መራሹ መንግስት ሆን ብሎ የአዴፓ ጠንካራ ሰዎችን ከመሃል እያሸሸ እንደሆነ በአዴፓ ካድሬዎች ዘንድ ቁጭት የጨመረ መረዳትን አመጣ፡፡
ይህን ሁሉ አዲስ አበባ ተቀምጠው የሚያጤኑት ዶ/ር አምባቸው የዶ/ር አብይን ኦዴፓ የበላይነት ጉዞ መረዳታቸው አይቀርም፡፡ እንደ ግለሰብም ከስልጣን ማዕድ መገፋታቸው ጥሩ ስሜት የለውም፡፡በዚህ ላይ በኢህአዴግ ቤት ስልጣን ዋና ነገር ነው፡፡ከዚህ ሁሉ በላይ ዶ/ር አምባቸው ከአቶ ገዱ በጣም በተለየ ሁኔታ የአማራ ክልል ህዝብ የተጋረጠበት አደጋም ሆነ ኦዴፓ የገባበት አጣብቂኝ የሚሰማቸው ሰው እንደሆኑ በቅርብ የሚያውቋቸው ሰዎች ይናገራሉ፤በአደባባይ የሚያደርጓቸው ንግግሮችም ምልክት ናቸው፡፡
ይህ የዶ/ር አምባቸው ቁጭት በተለይ የአማራ ክልል ከትግራይ ክልል ጋር ለገባው ፍጥጫ ችኩል ውሳኔ እንዳያስወስናቸው ሰፊ ስጋት አለ፡፡ይህን ስጋት ዶ/ር አብይም እንደሚጋሩት በትናንቱ የባህርዳር ንግግራቸው “ዶ/ር አምባቸው ወደ መቀሌም ወደ አምቦም ጎራ በል” በሚል አይነት ንግግራቸው ጠቆም አድርገዋል፡፡የሆነ ሆኖ ዶ/ር አምባቸው የአቶ ገዱን ያህል ለአብይ/ለማ መራሹ መንግስት የሚመቹ አይመስልም፡፡የዶ/ር አምባቸው ሹመት ዶ/ር አብይ ቀድመው የማያውቁት እና ድንጋጤን ጭምር የፈጠረባቸው የሚመስል ነገር ከሁኔታቸው ይነበብ ነበር፡፡ከዚህ የምንረዳው ኦዴፓ እና አዴፓ እየተነጋገሩ መስራታቸው እንደ ቀድሞው እንዳልሆነ ነው፡፡በርግጥ ተደጋግፎ መስራቱን ቀድሞ ጥያቄ ውስጥ የከተተው ማን እንደሆነ በእርግጠኝነት መናገር ቢያስቸግርም አዲስ አበባ የኦሮሚያ ንብረት እንደሆነች የለፈፈው ኦዴፓ ነገሩን እንዳበላሸ መገመት ይቻላል፡፡
